Η ιδέα γεννήθηκε στην Αθήνα, η δράση όμως εξαπλώθηκε σε όλη την Ελλάδα: 604 άνθρωποι, 1.049 σακούλες, 141.017 λίτρα σε 41 δήμους είναι ο απολογισμός της περασμένης εβδομάδας των «Save Your Hood».
Guest Editor
29/01/2021
Μας τους σύστησε η LiFO, μέσα από το ρεπορτάζ του Γιώργου Ψωμιάδη.
Η δράση της ομάδας Save the Hood εμφανίστηκε ως ιδέα στην αρχή της πρώτης καραντίνας, κάπου στα Τουρκοβούνια. Η κατάσταση στην περιοχή, που είχε μετατραπεί σε σκουπιδότοπο, και η αδιαφορία του κόσμου ήταν το κίνητρο για να οργανώσει ο Βασίλης Σφακιανόπουλος την πρώτη εκστρατεία καθαρισμού της περιοχής. Η πρωτοβουλία του βρήκε ανέλπιστη ανταπόκριση, διαδόθηκε από στόμα σε στόμα και μέσα από τα social media και σήμερα 92 δήμοι βοηθούν την προσπάθειά του, σε ολόκληρη την Ελλάδα.
«Στην πρώτη καραντίνα, ένας πιτσιρικάς στα Τουρκοβούνια πέταξε κάτω ένα ποτήρι καφέ μιας χρήσης μπροστά μάτια μου» λέει. «Όταν τον ρώτησα τι κάνει, η απάντησή του ξεπέρασε κάθε φαντασία. “Μα καλά, δεν βλέπεις τι γίνεται; Το δικό μου σε πείραξε;”. Αυτή ήταν μια λογική που δεν μπορούσα να χωνέψω. Πείσμωσα και είπα “θα το καθαρίσουμε”» εξηγεί όταν τον ρωτάω πώς ξεκίνησε η προσπάθεια.
«Παρατηρούσα, πέρα από τη δική μου δραστηριότητα, ότι πολλοί καθάριζαν, πολλοί επενέβαιναν στη γειτονιά, στην παραλία τους, όπου υπήρχαν σκουπίδια, είτε ατομικά είτε σε μικρές ομάδες, και αυτό ποτέ δεν είχε κάποιον αντίκτυπο. Tα σκουπίδια ξαναμαζεύονταν. Αφιέρωσα πολύ χρόνο για να βρω έναν τρόπο ώστε αυτό να έχει κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα. Ήθελα να τον προβάλουμε με κάθε τρόπο, αλλά συντονισμένα, να ξεκινήσει από στόμα σε στόμα. Γιατί έτσι η κίνηση θα ήταν πηγαία και θα παρακινούσε περισσότερο τον κόσμο».
Θέλουμε να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τις γειτονιές μας και να τις προστατεύουμε περισσότερο από οποιαδήποτε μορφής μόλυνση. Δεν είναι μόνο τα σκουπίδια, είναι και οι ρύποι, η έλλειψη πρασίνου και ο ρατσισμός, η μη αποδοχή του διπλανού σου.
Η πρώτη φορά
Στις 13 Νοεμβρίου έκανα ένα open call από τα δικά μου social media για να καθαρίσουμε μία από τις αγαπημένες μου περιοχές, τα Τουρκοβούνια. Ήταν ώρα αιχμής, μεσημέρι Σαββάτου. Ήμασταν σίγουροι ότι όλο αυτό θα μαζέψει πάρα πολύ κόσμο. Καθαρίσαμε, μας είδαν πολλοί, ακούσαμε πάρα πολλά «μπράβο», όμως δεν υπήρξε καμία συμμετοχή. Από την τρίτη δράση και μετά άρχισε να μπαίνει ο κόσμος. Μαζέψαμε τριάντα έξι σακούλες γίγας. Ήμασταν επτά άτομα, σχετικά λίγοι σε σχέση με το χάλι που υπήρχε. Τα σκουπίδια ήταν συσσωρευμένα σε στρώματα. Παίζει να μην είχε καθαριστεί ποτέ ο χώρος. Όσο μαζεύαμε ήταν σαν να σκάβαμε και λίγο το παρελθόν μας, σαν να αλλάζαμε δεκαετίες. Φαντάσου ότι χωμένες στο έδαφος υπήρχαν μπίρες και αναψυκτικά του ’80.
Η ιδέα να επεκταθεί αυτή η δράση σε όλη την Ελλάδα και ο τρόπος που θα γινόταν αυτό ήρθαν πολύ αργότερα. Ήταν στα σχέδιά μου, ήξερα ότι υπήρχε έλλειψη πρωτοβουλίας από την πλευρά των πολιτών για χίλιους δυο λόγους. Κι εσύ παίζει να βρεις ένα σημείο και να θέλεις να το καθαρίσεις, αλλά δεν το κάνεις ποτέ. Κι εμένα μου συμβαίνει αυτό. Είναι ανθρώπινο, συνήθως λείπει η σπίθα. Όταν ξεκινήσαμε να κοινοποιούμε τις δράσεις μας, αρχίσαμε να δεχόμαστε διάφορα αιτήματα. «Θέλω πάρα πολύ να έρθω, να βοηθήσω, αλλά μένω Πειραιά». Η πρώτη μου σκέψη ήταν να απαντήσω «σόρι, δεν γίνεται» και να το αφήσω εκεί. Αντί γι’ αυτό, άρχισα να τους λέω «παιδιά, επιλέξτε ένα σημείο στην περιοχή σας και κάντε το».
Δράση στον Πειραιά. Φωτο: Κωνσταντίνος Ζήλος
Οι πρώτες επαφές που γίνονταν με τον κόσμο ήταν λίγο χλιαρές: «πού να πάω;», «θα είμαι μόνος μου». Οπότε ψάξαμε να βρούμε μέρη με τους φίλους που μένουν σε άλλες περιοχές. Βρέθηκε μια πολύ προβληματική περιοχή στον Πειραιά. Την επόμενη εβδομάδα έγιναν δράσεις και στα Τουρκοβούνια και στον Πειραιά. Έτσι, μαζέψαμε κόσμο από τους δήμους μας, ενώ συνέχισαν να μου έρχονται αιτήματα. Έτσι οργανώθηκε το σύστημα.
Οι δήμοι συμμετέχουν
Έχουν ενεργοποιηθεί πάρα πολλοί δήμοι. Πρώτος ήταν ο δήμος Παγγαίου, επάνω στην Καβάλα, όπου ο ίδιος ο αντιδήμαρχος βοήθησε μαζί με υπαλλήλους. Ακολούθησαν κι άλλοι. Την προηγούμενη εβδομάδα ήρθε και ο δήμος Αθηναίων και μας βοήθησε, με εργαλεία. Ο αντιδήμαρχος φόρεσε γάντια και μπήκε στη δράση. Είναι on board και ο δήμος του Πειραιά, ο δήμος Γλυφάδας, Χαλκίδας, Καλαμάτας, Τρίπολης. Γενικά, έχει ξεκινήσει ένα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και καλώς, γιατί μια πολύ βασική μας αρχή είναι το “μαζί τα κάναμε, μαζί θα λύσουμε το πρόβλημα”. Δεν φταίει κανένας δήμος αποκλειστικά, για κανένα χάλι, φταίνε και οι πολίτες, αν αναλογιστείς ότι ο δήμος από πολίτες αποτελείται, από τους εργαζόμενους μέχρι αυτούς που μας κυβερνούν. Η έλλειψη παιδείας επί του θέματος αφορά όλους. Εμείς είμαστε ανοιχτοί. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο κόσμος έρχεται χωρίς να γίνει κάποια προσέγγιση από εμάς, γιατί θέλουμε να είναι πραγματικό το ενδιαφέρον όπως και η υποστήριξη, ειδικά από τους δημόσιους φορείς.
Στα Τουρκοβούνια όσο μαζεύαμε ήταν σαν να σκάβαμε και λίγο το παρελθόν μας, σαν να αλλάζαμε δεκαετίες. Φαντάσου ότι χωμένες στο έδαφος υπήρχαν μπίρες και αναψυκτικά του ’80. Φωτο: Mike Tsolis
Η μέθοδος και ο Covid 19
Κάθε Δευτέρα γίνεται μια ψηφοφορία. Ο καθένας δηλώνει με έναν συγκεκριμένο τρόπο την περιοχή που προτείνει να καθαριστεί, αυτή που έχει πρόβλημα και χρειάζεται τη φροντίδα μας. Σε δεύτερο χρόνο, τα υπόλοιπα μέλη ψηφίζουμε πού μπορούμε να πάμε τη συγκεκριμένη εβδομάδα. Δεν λειτουργούμε μόνο Σαββατοκύριακα, αν και οι περισσότερες δράσεις τότε γίνονται. Υπάρχει μια μεγάλη ομάδα ψηφιακών συντονιστών, η οποία, ανάλογα με τις ψήφους, οργανώνει τα μέλη που έχουν ψηφίσει σε μια περιοχή σε τσατ. Τους εξηγεί τον τρόπο που λειτουργούμε και από κει και πέρα οργανώνονται μόνοι τους. Η δράση αυτό-οργανώνεται. Αν δεν οργανωθεί, επεμβαίνει ο συντονιστής μας και τους βοηθάει. Αυτό είναι το πιο σημαντικό. Είμαι απόλυτος στην τήρηση των μέτρων κατά του Covid-19. Ναι μεν στέλνουμε 6, συγκεντρωνόμαστε, αλλά πρέπει όλοι να φοράμε μάσκες και πάντα να κρατάμε αποστάσεις. Υπάρχουν, βέβαια, και περιπτώσεις που ο χώρος είναι αρκετά μικρός και ο αριθμός των συμμετεχόντων μεγάλος, οπότε επεμβαίνει πάλι ο συντονιστής που είναι παρών σε κάθε δράση.
Φωτογραφία από δράση στη Θεσσαλονίκη. Φωτο: Μπάμπης Γκιριζιώτης
Το αποτέλεσμα
Πρώτη, με μεγάλη διαφορά, ήταν η επιχείρηση της προηγούμενης εβδομάδας στου Φιλοπάππου, στην οποία μαζέψαμε εξήντα ένα χιλιάδες λίτρα. Ήταν μια χωματερή και φαντάσου ότι ήταν η πέμπτη φορά που πήγαμε για να την καθαρίσουμε. Ήταν η μέρα με τη μεγαλύτερη συμμετοχή, καθώς είχαμε 45 εθελοντές και 305 σακούλες, χωρίς τα μπάζα που βρήκαν. Μετά ήταν τα Τουρκοβούνια, όπου όλος ο περιφερειακός ήταν σε πολύ κακή κατάσταση. Όλοι κάθονται στα κάγκελα και πετάνε τα πάντα κάτω. Το να βλέπεις μια γειτονιά καθαρή στο τέλος είναι κάτι απίστευτο, ένα πολύ όμορφο συναίσθημα. Όμως συγκρατώ τον ενθουσιασμό μου γιατί εκ πείρας ξέρω ότι θα ξαναβρομίσει και ότι το ταξίδι που έχουμε ξεκινήσει είναι πολύ μεγάλο, τα πράγματα δεν διορθώνονται σε μια μέρα. Τα Τουρκοβούνια, παρότι τα καθαρίσαμε, ξέρω ότι μεθαύριο που θα πάω, πάλι θα ναι άσχημα τα πράγματα. Δυστυχώς, η νοοτροπία των πολιτών δεν αλλάζει σε μια μέρα.
Έχει ξεκινήσει ένα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και καλώς, γιατί μια πολύ βασική μας αρχή είναι το “μαζί τα κάναμε, μαζί θα λύσουμε το πρόβλημα”. Φωτ.: Δημήτρης Αθανασιάδης
Η Αθήνα
Η πόλη δεν βρίσκεται σε καλή κατάσταση. Βέβαια, είναι σε καλύτερη κατάσταση απ’ ό,τι παλιότερα. Είναι κάποιες γειτονιές, ειδικά στο κέντρο, που όντως είναι πολύ πιο προσεγμένες, όπως και τα πάρκα. Στην Ακαδημία Πλάτωνος, για παράδειγμα, που πήγαμε για να καθαρίσουμε, βρήκα έναν παράδεισο. Γίνεται μια προσπάθεια, αλλά πρέπει να είναι από κοινού και προς τη σωστή κατεύθυνση. Ο δήμος Αθηναίων, συγκεκριμένα, όντως κάνει σημαντική δουλειά και η βελτίωση είναι εμφανέστατη. Προς το παρόν, όμως, επικεντρώνεται εκεί όπου πηγαίνουν οι περισσότεροι. Άρα, παραγκωνισμένες περιοχές που είναι πανέμορφες χρειάζονται ακόμη μεγάλη φροντίδα. Μέσα από τη δική μας προσπάθεια προσπαθούμε να επηρεάσουμε σιγά-σιγά τα πράγματα προς μια πιο θετική κατεύθυνση.
Το όραμα
Όσο μεγαλώνει το Save Your Hood, τόσο μεγαλώνει και το όραμά μου. Στην αρχή έλεγα να καθαρίσουν τα Τουρκοβούνια και να ευαισθητοποιήσω τους κατοίκους σε αυτή την περιοχή. Τώρα, μετά από δύο μήνες, τα σχέδια μας είναι μεγάλα. Αφενός θέλουμε να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τις γειτονιές μας και να τις προστατεύουμε περισσότερο από οποιαδήποτε μορφής μόλυνση. Δεν είναι μόνο τα σκουπίδια, είναι και οι ρύποι, η έλλειψη πρασίνου και ο ρατσισμός, η μη αποδοχή του διπλανού σου. Αυτός είναι ο ένας πολύ σημαντικός πυλώνας για τον οποίο κάνουμε διάφορες κινήσεις με μεικτές ομάδες από άλλες εθνικότητες, κάτι που δημιουργεί μια πάρα πολύ όμορφη εικόνα. Ο άλλος πυλώνας είναι ότι όντως μπορούμε και θα επηρεάσουμε την ανακύκλωση και την αποκομιδή απορριμμάτων στην Ελλάδα.
Όπου κι αν είναι αυτός που θέλει να έρθει, εμείς θα τον βρούμε. Τον οργανώνουμε στην ομάδα του και ανάλογα με την εμπλοκή του σε κάθε περιοχή μπορεί να γίνει και συντονιστής. Ο σκοπός είναι ένας, δεν έχουμε κανένα ταμπού και δίνουμε ευκαιρίες σε ανθρώπους που πραγματικά το πιστεύουν και θέλουν να αλλάξουν την πόλη ή την περιοχή τους.
Είμαι απόλυτος στην τήρηση των μέτρων κατά του Covid-19. Ναι μεν στέλνουμε 6, συγκεντρωνόμαστε, αλλά πρέπει όλοι να φοράμε μάσκες και πάντα να κρατάμε αποστάσεις. Φωτο: Mike Tsolis
Το να βλέπεις μια γειτονιά καθαρή στο τέλος είναι κάτι απίστευτο, ένα πολύ όμορφο συναίσθημα. Φωτ.: Δημήτρης Αθανασιάδης
