Ο αγαπημένος του Pepper 96.6, Jack Savoretti, σε μια απολαυστική συνέντευξη με τον διευθυντή του σταθμού, Γιώργο Μουχταρίδη, λίγες εβομάδες πριν την κυκλοφορία του πολυαναμενόμενου νέου δίσκου «Europiana».
Απο τον Γιώργο Μουχταρίδη
25/05/2021
Λίγους μήνες μετά το EP με τις διασκευές «Under Cover» και μόλις ένα μήνα πριν την κυκλοφορία του πολυαναμενόμενου έβδομου δίσκου του, «Europiana», ο αγαπημένος φίλος του Pepper 96.6, Jack Savoretti, μιλά στο Γιώργο Μουχταρίδη για την χρονιά που πέρασε σε καραντίνα μαζί με την οικογένειά του, την ευρωπαϊκή μουσική παράδοση και την ανανέωσή της, αλλά και την απροσδόκητη φιλία του με τον θρύλο της κιθάρας, Nile Rodgers.
Απομαγνητοφώνηση – επιμέλεια: Μαρία Μεταξά
Γ. Μ. : Σε τι διάθεση σε πετυχαίνουμε; Φαίνεται σαν να μην έχει περάσει καιρός από την τελευταία φορά.
J. S. : Έτσι ακριβώς νιώθω, σαν να ξυπνάω από ένα σουρεάλ όνειρο. Τελειώσαμε την τελευταία προώθηση για το δίσκο «Singing to Strangers», και πάνω που τελειώσαμε και είπα ότι θα κάνω ένα διάλειμμα και θα εξαφανιστώ, σταμάτησαν τα πάντα. Ήταν τρομακτικό σε ένα βαθμό, αλλά ήταν και τρομερά απελευθερωτικό, γιατί πράγματι ήταν σαν να έκλεισε ο κόσμος. Και συνέβη σε μία στιγμή που κι εγώ έσβηνα τις μηχανές μου. Είχα μια φοβερή εμπειρία κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας: ζω στην εξοχή, οπότε έχω την τύχη να έχω χώρο, και ο καιρός στην Αγγλία ήταν απίστευτος, πράγμα σπάνιο. Ήταν μια μαγική περίοδος όπου βρισκόμουν σπίτι με τη σύζυγο και τα παιδιά μου, με τους σκύλους μας… Ήμαστε τυχεροί ώστε να ζούμε σε μια μικρή φούσκα ―και το γνωρίζω πως πρόκειται περί φούσκας, αλλά το χρειαζόμουν πραγματικά εκείνη τη στιγμή. Χρειαζόμουν να επαναπροσδιορίσω ορισμένα πράγματα, και να επανεκτιμήσω τη ζωή γενικώς, αλλά και τον ίδιο τον εαυτό μου. Ήταν πολύ ωραίο που άφησα αυτόν τον τύπο στην άκρη για λίγο και γύρισα στο ποιος είμαι ως σύζυγος, πατέρας, φίλος… αυτό άλλαξε τα πάντα. Σε οποιοδήποτε επάγγελμα, όταν δίνεις τα πάντα στη δουλειά σου, είναι δύσκολο να την αφήσεις πίσω όταν γυρνάς σπίτι.
«ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΑΝΤΙΝΑΣ ΜΠΗΚΑ ΣΕ ΕΝΑ ΤΟΥΝΕΛ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΛΑΒΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΑΙΡΝΕΙ ΤΑ ΕΥΣΗΜΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΣΕΒΑΣΜΟ ΠΟΥ ΤΗΣ ΑΝΑΛΟΓΟΥΝ. ΕΤΣΙ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ Η EUROPIANA»
Γ. Μ. : Είμαστε στο ίδιο μήκος κύματος ―κι εγώ έτσι ένιωσα. Ας μιλήσουμε όμως για τον καινούριο σου δίσκο. Πότε συνέλαβες την ιδέα του «Europiana»;
J. S. : Νομίζω ένα μεγάλο ποσοστό της ιδέας οφείλεται ακριβώς σε αυτή την εμπειρία της πρώτης καραντίνας, όπου βρισκόμουν σπίτι σ’ εκείνη την πανέμορφη φούσκα λιακάδας, ευτυχίας και αγάπης με την οικογένειά μου ―τα είχα όλα εκεί. Παραδόξως, όσο κι αν το απολάμβανα αυτό, με έκανε να νιώθω νοσταλγία· ένιωθα μια μελαγχολία, σκεφτόμουν την παιδική μου ηλικία, τα καλοκαίρια και τις λιακάδες όταν ήμουν παιδάκι. Με έναν περίεργο τρόπο, ζήλευα τα παιδιά μου που είχαν αυτό το χρόνο με τους γονείς τους, μιας κι εγώ δεν είχα το ίδιο με τους δικούς μου που δούλευαν ―γενικά, ήταν άλλη εποχή.
Απο τη φωτογράφιση για τη Europiana
Επομένως ένιωθα τρομερή νοσταλγία, και υπήρχε ένα soundtrack γι’ αυτή τη νοσταλγία. Υπήρχαν πολλές μουσικές από τα ‘70s και τα ‘80s, ευρωπαϊκά καλοκαιρινά τραγούδια που άκουγα όταν με έπαιρνε ο ύπνος στον καναπέ καθώς περίμενα τους γονείς μου να επιστρέψουν και μόνος μου αργότερα. Άκουσα πολύ Julio Iglesias, Serge Gainsbourg, ακόμα και ABBA ―μια μπάντα που ποτέ δεν είχα σε ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μου. Άρχισα να ακούω τέτοια ευρωπαϊκή καλοκαιρινή μουσική με άλλα αυτιά, με νοσταλγική διάθεση. Και τελικά, κατάλαβα ότι αυτή η μουσική καταλαμβάνει πολύ μεγάλο μέρος των επιρροών μου και της ιστορίας μου. Κι έτσι, μπήκα σ’ αυτό το τούνελ της ευρωπαϊκής μουσικής, και κατάλαβα πως δεν παίρνει τα εύσημα και το σεβασμό που της αναλογούν.
Ήθελα με κάποιον τρόπο να τονίσω πόσο πολύ αυτή η μουσική έχει επηρεάσει τα σημερινά τραγούδια· αν ακούσεις The Weeknd, Michael Kiwanuka, θα δεις πως η ευρωπαϊκή επιρροή είναι τεράστια όσον αφορά το στυλ. Και είναι φοβερά ειρωνικό, γιατί εκείνη η ευρωπαϊκή μουσική ήταν επηρεασμένη από την Americana της δεκαετίας του ’60 και του ’70, τη funk, την disco, τη σκηνή της Νέας Υόρκης και της Φιλαδέλφειας… Η ευρωπαϊκή μετάφραση εκείνης της μουσικής ήταν η προσθήκη της παράδοσης, της μελωδίας, της μελαγχολίας, του να λες ιστορίες. Όταν προσθέτεις αυτά τα στοιχεία στην αμερικανική soul και funk, παίρνεις αυτό που λέω Europiana, τον ήχο που αποκαλούμε επίσης επίσης French pop, Italo disco, κλπ. Εγώ ήθελα να το συνεχίσω αυτό το ύφος, όχι να το μιμηθώ. Ήθελα να το ξανακάνω επίκαιρο, και να δείξω πως παραμένει επίκαιρο.
«ΟΠΩΣ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ ΕΧΕΙΣ ΤΟ ΤΥΠΟ ΤΗΣ MARLBORO ΠΟΥ ΣΥΜΒΟΛΙΖΕΙ Ο,ΤΙ ΣΥΜΒΟΛΙΖΕΙ, ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΕΧΟΥΜΕ ΤΟΝ ΜΑΡΤΣΕΛΟ ΜΑΣΤΡΟΓΙΑΝΙ, ΤΟΝ ΧΟΥΛΙΟ ΙΓΚΛΕΣΙΑΣ… ΦΙΓΟΥΡΕΣ ΠΟΥ ΕΜΠΝΕΟΥΝ»
Γ. Μ. : Έτσι κι αλλιώς, οι Ιταλοί για παράδειγμα επηρέασαν πολύ την εποχή του ροκενρόλ, και την εποχή πριν εμφανιστεί το ροκενρόλ. Υπήρχαν πολλοί μουσικοί από την Ιταλία που έφεραν στη σκηνή τις μελωδίες και την ευαισθησία τους… Θα έλεγες πως η Europiana είναι ήχος, ή ταυτότητα ήχου;
J. S. : Αυτή είναι μια πολύ καλή ερώτηση· βάζω τον Giorgio Moroder στη Europiana, βάζω όμως και τους Gipsy Kings. Νομίζω πως είναι αντίστοιχο με το πώς ο Bon Iver και η Taylor Swift ανήκουν και οι δύο στην Americana. Δεν έχει τόσο να κάνει με τον ήχο, όσο με το τι τον έχει διαμορφώσει. Έχει να κάνει με τα τοπία, την κουλτούρα, τις μυρωδιές και τους ήχους της Ευρώπης που καταφέρνουν να αφομοιωθούν στη μουσική, με τον ίδιο τρόπο που οι ήχοι της Αμερικής ―το αμερικανικό όνειρο, η σκόνη της ερήμου, η έννοια της ελευθερίας, οι παράνομοι― αφομοιώνονται στην Americana. Νομίζω πως αυτό που διαχέεται από την Europiana είναι η λάμψη, το ρομάντζο: είναι μουσική ερωτική, σέξυ, ιδρωμένη, και ταυτόχρονα κομψή, διαχρονική, σικ, όπως η Ευρώπη. Είναι περισσότερο state of mind ―όσο κλισέ κι αν ακούγεται αυτό. Είναι σαν ένα ρομαντικό όνειρο. Όπως στην Αμερική έχεις τον τύπο της Marlboro που συμβολίζει ό,τι συμβολίζει, εδώ έχουμε τον Marcello Mastroianni, τον Julio Iglesias ―φιγούρες που εμπνέουν αρκετά. Κάτι τέτοιο ήθελα να δείξω.
Γ. Μ. : Μου έκανε εντύπωση στην αρχή, όταν είδα τον τίτλο: ένας Βρετανός γράφει Ευρωπαϊκή μουσική, με ένα ευρωπαϊκό concept από πίσω, την ίδια χρονιά που η Αγγλία αποφασίζει να φύγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
J. S. : [γέλια] Ναι, μου το έχουν ξαναπεί αυτό. Δεν είναι πολιτικό άλμπουμ, είναι πολιτισμικό θεωρώ ευρωπαϊκή μουσική τη Βρετανική, την Ιρλανδική, τη Σκωτσέζικη και την Ουαλική μουσική. Ο Scott Walker ανήκει στην Ευρωπαϊκή μουσική, στην ευρωπαϊκή μουσική παράδοση. Ένα μεγάλο μέρος της Βρετανικής είναι επηρεασμένο από την Αμερικανική μουσική, αλλά ένα εξίσου μεγάλο μέρος είναι επηρεασμένο από την Ευρώπη. Νομίζω πως είναι ένας συνδυασμός και των δύο.
Γ. Μ. : Επομένως, δε σου φαίνεται παράξενο το χρονικό πλαίσιο, η χρονιά μετά το Brexit.
J. S. : Σίγουρα είχε κάποιον αντίκτυπο στη ζωή μου· είμαι γεννημένος στην Αγγλία, έχω αγγλικό διαβατήριο, και θεωρώ τον εαυτό μου Ευρωπαίο. Είμαι εγγονός του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, όπως πολλοί από μας. Οι γονείς μου είχαν γερμανικές, πολωνικές, ιταλικές, εβραϊκές ρίζες ―έχω λίγο απ’ όλα.
Γ. Μ. : Όσο Ευρωπαίος γίνεται να είναι κανείς, λοιπόν.
J. S. : Ακριβώς· και η Europiana είναι κυρίως κατανόηση του τι σημαίνει αυτό. Εκεί που έκανε λάθος η Ευρώπη είναι το ότι δεν έδωσε αρκετά εύσημα στην κουλτούρα, σε αντίθεση με την πολιτική. Η ευρωπαϊκή ταυτότητα δεν υπολογίστηκε όσο έπρεπε στις αρχές, και γι’ αυτό πολλοί άνθρωποι αισθάνονται ότι βρίσκονται απ’ έξω. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές κουλτούρες και χαρακτηριστικά στην Ευρώπη, αλλά υπάρχει και κάτι που μας ενώνει πολιτισμικά, και νομίζω πως θα έπρεπε να είμαστε περισσότερο περήφανοι γι’ αυτό.
«ΕΚΕΙΝΗ ΤΗ ΣΤΙΓΜΗ ΠΟΥ Η ΜΠΑΝΤΑ ΕΧΕΙ ΑΦΕΘΕΙ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΑΙ ΑΠΛΑ ΤΖΑΜΑΡΕΙ, ΕΞΗΓΕΙ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ EUROPIANA ΠΟΛΥ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΑΠ’ ΟΣΟ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑ ΝΑ ΤΟ ΚΑΝΩ ΜΕ ΛΕΞΕΙΣ»
Γ. Μ. : Πώς σκέφτηκες να δουλέψεις με τον Nile Rodgers και πώς γνωριστήκατε; Ήταν μια εξαιρετική ιδέα, ταιριαστή στο ύφος του δίσκου. Διάβασα και την αυτοβιογραφία του πρόσφατα, είναι ένας θρύλος. Πες μας για εκείνον.
J. S. : Είναι πραγματικά ένας ζωντανός θρύλος. Δεν ξέρεις πόσες φορές ακούστηκε στο στούντιο η φράση «Εδώ πρέπει να βάλουμε κιθάρα σαν του Nile Rodgers» εδώ και 15 χρόνια λέω κάθε τόσο αυτή τη φράση. Αλλά αυτή τη φορά ήταν διαφορετικό: ενώ δουλεύαμε με τον Mark Ralph, έναν φοβερό παραγωγό και τραγουδοποιό στο Λονδίνο, του είπα «Μου δίνεις λίγο την κιθάρα; Είναι ένα καλό σημείο να βάλουμε λίγο Nile Rodgers», και μου απάντησε, «Γιατί δε ζητάμε από τον ίδιο τον Nile να παίξει;»! Ρώτησα αν υπάρχει πράγματι αυτή η επιλογή, και είπε πως έχουν συνεργαστεί ξανά, και πως θα του έστελνε το κομμάτι για να μας πει τι σκέφτεται. Τελικά, η ανταπόκριση του Nile ήταν εξαιρετική. Όχι μόνο επειδή του άρεσε πολύ το τραγούδι και απλά το έλουσε με μαγεία, αλλά κι επειδή γεννήθηκε και μια φιλία μέσα από αυτή τη συνεργασία. Κατανόησε βαθιά την ιδέα πίσω από το δίσκο, και έδειξε μεγάλο ενθουσιασμό, αφού και ο ίδιος πάντα πίστευε ότι η ευρωπαϊκή μουσική εκείνης της εποχής και όλοι αυτοί οι σπουδαίοι καλλιτέχνες δεν έχουν πάρει αρκετά εύσημα. Θυμήθηκε επίσης πόσο είχε εντυπωσιαστεί όταν είχε πάει στην Νότια Γαλλία πρώτη φορά και άκουσε αυτή την τρομερή μουσική στα κλαμπ, στις ντίσκο… Ο ίδιος ο Nile έχει λατρευτεί στην Ευρώπη, και έχει δουλέψει με τον Moroder, τον David Bowie, ακόμα και με τους Daft Punk ―και όλοι αυτοί ανήκουν στη Europiana. Μου έδωσε το κουράγιο να ολοκληρώσω αυτή την ιδέα· υπήρξαν πολλές στιγμές που αναρωτιόμουν αν άξιζε η προσπάθεια, και εκείνος μου έδωσε μία ακόμη ώθηση να προχωρήσω.
Γ. Μ. : Όταν ακούει κανείς τη ροή του δίσκου καταλαβαίνει πως ο Rodgers ταιριάζει απόλυτα με τις συνθέσεις και τη γενική παραγωγή. Γενικά, τα 11 τραγούδια του δίσκου ρέουν αβίαστα. Ποιο ήταν το πιο εύκολο και ποιο το πιο δύσκολο κομμάτι να ηχογραφηθεί;
J. S. : Θα ακουστεί ειρωνικό, αλλά το πιο δύσκολο ήταν το More Than Ever ―όπου υπάρχει μόνο πιάνο και φωνή. Όλα τα υπόλοιπα βγήκαν εντελώς φυσικά· νομίζω αυτό που απόλαυσα περισσότερο είναι το When You’re Lonely, στο οποίο συμμετέχει ο John Oats από τους Hall and Oats, ο οποίος είναι και ένας από τους ήρωές μου. Σε αυτό το κομμάτι υπάρχουν σχεδόν τρία λεπτά όπου η μπάντα απλά τζαμάρει· θα σβήναμε το τέλος, αλλά αποφάσισα να το κρατήσω όλο ―το τραγούδι τελικά βγήκε περίπου στα 6 λεπτά. Εκείνη τη στιγμή, που η μπάντα έχει αφεθεί ελεύθερη, εξηγείται η έννοια της Europiana με πολύ καλύτερο τρόπο απ’ ότι θα είχα καταφέρει ποτέ να την εξηγήσω με λέξεις. Πάνε από κάτι σαν soulful disco funk σε grand piano μέσα σε τρία λεπτά, και όποτε κάποιος με ρωτάει τι εννοώ με το Europiana, του λέω ν’ ακούσει αυτό το κομμάτι. Από την άλλη, το More Than Ever ήταν πολύ δύσκολο γιατί ήρθε σαν επιφοίτηση· προέκυψε από τη συνειδητοποίηση πως ποτέ δεν εκτίμησα αρκετά τη ζωή, ποτέ δεν αναγνώρισα επαρκώς όλη αυτή την αγάπη που έχω στη ζωή μου ―και τώρα το καταλαβαίνω περισσότερο από ποτέ. Με τρόμαζε η ιδέα του να εξελιχθεί αυτό σε απλώς άλλη μία μπαλάντα πιάνου ανάμεσα σε τόσες. Έτσι, προσπαθούσα να το πάω κάπου αλλού, και όσο περισσότερο προσπαθούσα, τόσο περισσότερο εκείνο μου έλεγε «Φίλε, άσε με ήσυχο. Είμαι αυτό που είμαι». Είναι μια μπαλάντα πιάνου, ας μείνει έτσι. Ευτυχώς, οι πανέξυπνοι παραγωγοί μου Cam Blackwood και Nicolaj Torp Larsen με ώθησαν στο να κρατήσουμε αυτό το κομμάτι όσο πιο γυμνό και ειλικρινές γίνεται. Και χαίρομαι που το έκαναν αυτό, γιατί το κομμάτι αποτελεί μία μικρή στιγμή μέσα στο δίσκο όπου μπορείς απλώς να αναπνεύσεις.
Γ. Μ. : Ελπίζουμε να σε δούμε σύντομα στην Ελλάδα!
J. S. : Κι εγώ, κι ελπίζω σε άλλο ένα Church Session. Δώστε μου οποιαδήποτε δικαιολογία να έρθω στην Ελλάδα και θα το κάνω!
*Το «Europiana» του Jack Savoretti κυκλοφορεί στις 25 Ιουνίου.
*Η κεντρική φωτογραφία είναι απο τη φωτογράφιση του Jack Savoretti για το νέο άλμπουμ.
