Απο τον Γιώργο Νάστο
11/09/2021
Δύο δεκαετίες έχουν περάσει από τα τραγικά γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 που κόστισαν τη ζωή σε 2.977 ανθρώπους και άλλαξαν τον ρου της ιστορίας. Μια τόσο σημαντική επέτειος θα ήταν αδύνατο να περάσει απαρατήρητη και ασχολίαστη εξ ου και ήδη υπάρχουν πολλά νέα ντοκιμαντέρ διαθέσιμα τα οποία ασχολούνται με τον αντίκτυπο της μεγαλύτερης τρομοκρατικής επίθεσης που έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα.
Στο Netflix μπορεί κανείς να δει το εξαιρετικά ενδιαφέρον «Turning Point: 9/11 and the War on Terror» του Brian Knappenberger το οποίο χωρίζεται σε πέντε ωριαία περίπου επεισόδια. Αφού καθηλώσει τον θεατή με την εξιστόρηση των γεγονότων της κοσμοϊστορικής ημέρας, ζωντανεύοντας τον τρόμο και την αγωνία που έζησαν οι Νεοϋορκέζοι εκείνο το πρωινό, ξετυλίγει ένα κουβάρι που ξεκινά από τον σοβιετικο-αφγανικό πόλεμο, την εμπλοκή των ΗΠΑ σε εκείνη τη σύγκρουση, συνεχίζοντας με τη δημιουργία της Αλ Κάιντα και τον φανατισμό του Οσάμα Μπιν Λάντεν. Κρατώντας μια νηφάλια, αρκετά αντικειμενική στάση σε όλη τη διάρκειά του, αναφέρεται στην ασυνεννοησία μεταξύ FBI και CIA που οδήγησε στην εγκληματική αγνόηση κάποιων σημαντικών πληροφοριών σε σχέση με τους δράστες των καταστροφικών αεροπειρατειών και εξηγεί με λεπτομέρειες πώς οδηγήθηκαν οι ΗΠΑ στους πολέμους σε Αφγανιστάν και Ιράκ δείχνοντας παράλληλα τι αντιμετώπιση επεφύλαξαν οι Aμερικανοί πολίτες σε όσους είχαν τολμήσει να εκφράσουν τις αντιρρήσεις τους για μια ενδεχόμενη τότε εμπλοκή της χώρας τους σε εκδικητικές στρατιωτικές εκστρατείες εκτός των συνόρων της.
Παρόλο που δεν περιλαμβάνει φυσικά τις πιο πρόσφατες εξελίξεις (μόνο μια αναφορά γίνεται στο γεγονός ότι στα μέσα του περασμένου Αυγούστου οι Ταλιμπάν ετοιμάζονταν να επικρατήσουν στην Καμπούλ) δίνει αρκετά στοιχεία για το πώς φτάσαμε στην αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων. Δεν ήταν ωστόσο μόνο οι ένοπλες συρράξεις οι μελανές σελίδες αυτής της εικοσαετίας αλλά και η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με άλλοθι την ασφάλεια, τα βασανιστήρια στο Γκουαντάναμο και στο Αμπου Γκράιμπ, οι παράνομες παρακολουθήσεις και η στοχοποίηση από τη Δύση των απανταχού Μουσουλμάνων.
Η αντικειμενικότητα λείπει σίγουρα από τοv«9/11: Inside the President’s War Room» της πλατφόρμας Apple TV+. Και δεν μπορείς να αγνοήσεις την απουσία της, παρόλο που κι αυτή η παραγωγή παρακολουθείται με σχεδόν κομμένη την ανάσα διότι βασίζεται σε νέες, πρόσφατες συνεντεύξεις με τον George W. Bush, τον Dick Cheney, την Condoleezza Rice, τον Colin Powell (και πολλά ακόμη μέλη της τότε κυβέρνησης των ΗΠΑ), χρησιμοποιεί υλικό που δημοσιοποιείται για πρώτη φορά και εστιάζει πολύ στοχευμένα στις πρώτες δώδεκα, φοβερά αγωνιώδεις ώρες μετά τις επιθέσεις. Το πρόβλημα είναι πως σε όσα λέγονται, ακόμη και σε εξωφρενικούς ισχυρισμούς, δεν αντιπαρατίθεται κανένας αντίλογος από τον βρετανό κινηματογραφιστή Adam Wishart. Ειδικά ο Bush Junior βρίσκει την ευκαιρία να αποπειραθεί να ανατρέψει την εικόνα του αδύναμου ηγέτη που είχε σχηματίσει τότε όλος ο πλανήτης λόγω των αμήχανων αντιδράσεών του.
Πάντως έχουν ενδιαφέρον κάποιες μαρτυρίες για το πόσο απαρχαιωμένο ήταν τότε τεχνολογικά το προεδρικό αεροσκάφος, γνωστό ως Air Force One, αλλά και το καταφύγιο του Υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ – σε βαθμό που δεν μπορούσε ο POTUS να πληροφορηθεί με ακρίβεια τι συνέβαινε, ούτε να επικοινωνήσει απρόσκοπτα με τους συνεργάτες του. Αναφορά γίνεται επίσης στα ερασιτεχνικά λάθη κάποιων στρατιωτικών, αλλά και στο γεγονός πως χρειάστηκε να απενεργοποιηθούν τα οπλικά συστήματα των ΗΠΑ που μπήκαν σε ετοιμότητα όταν έγινε φανερό ότι η χώρα δεχόταν επίθεση, από φόβο μήπως θεωρούσαν οι Ρώσοι ότι οι πύραυλοι θα είχαν εκείνους ως στόχο και αντεπιτίθονταν. Αξίζει βέβαια να σημειωθεί επίσης πως χρέη αφηγητή έχει αναλάβει ο γνωστός ηθοποιός Jeff Daniels.
Οποιος προτιμά τις πιο συμβατικές προσεγγίσεις θα μπορούσε να δει στο National Geographic τη σειρά ντοκιμαντέρ «9/11: One Day in America». Βασισμένη εν πολλοίς σε αρχειακό υλικό, περιγράφει με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες τις στιγμές της επίθεσης και το διάστημα που μεσολάβησε μέχρι την κατάρρευση των κτιρίων, καθώς και την άμεση κινητοποίηση των σωστικών συνεργείων. Περισσότερες από 951 ώρες έρευνας, συνεντεύξεις με 54 αυτόπτες μάρτυρες και εξονυχιστική ανάλυση διαφόρων ντοκουμέντων χρειάστηκαν για αυτή τη συναρπαστική (ενίοτε και συγκλονιστική) επτάωρη αναδρομή στα γεγονότα εκείνης της μοιραίας ημέρας. Άνθρωποι που ρίσκαραν τη ζωή τους για να σώσουν τους συμπολίτες τους, υπάλληλοι του World Trade Center που επέζησαν και αυτόπτες μάρτυρες των τραγικών γεγονότων – πολλοί εκ των οποίων δέχτηκαν για πρώτη φορά να μιλήσουν on camera – μοιράζονται τα βιώματα και τα συναισθήματά τους. Υπενθυμίζουμε πως το National Geographic είναι διαθέσιμο στην Ελλάδα μέσω Cosmote TV, Nova, Vodafone TV και Wind Vision.
