Πληθαίνουν οι φωνές που ισχυρίζονται ότι «Η Σιωπή των Αμνών», που γιόρτασε πριν λίγες ημέρες την 30ή επέτειο από την πρεμιέρα της, έκανε κακό στην τρανς κοινότητα.
Απο τον Γιώργο Νάστο
24/02/2021
Τριάντα χρόνια συμπληρώθηκαν την περασμένη εβδομάδα από την πρώτη προβολή ενός φιλμ που καθόρισε τη δεκαετία του ’90. Η «Σιωπή των Αμνών» θεωρείται πλέον κλασική, είχε μια περίφημη πορεία στα ταμεία (εισπράξεις 130 εκατομμυρίων δολαρίων στο αμερικανικό box-office), παραμένει το μοναδικό horror movie που έχει τιμηθεί με Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας ενώ συγκαταλέγεται σε μία θαυμαστή τριάδα, αυτή των κινηματογραφικών παραγωγών που έχουν κερδίσει Χρυσό Αγαλματάκι και στις πέντε βασικές κατηγορίες των πιο πολυπόθητων βραβείων στην παγκόσμια βιομηχανία του σινεμά.
Η επιρροή της στην ποπ κουλτούρα μόνο αδιαμφισβήτητη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί: απέκτησε ένα σίκουελ, δύο πρίκουελ, υπήρξε πηγή έμπνευσης για την εξαιρετική τηλεοπτική σειρά «Hannibal», αλλά και για το νέο tv procedural «Clarice» που άρχισε να προβάλλεται στο δίκτυο CBS πριν μερικές εβδομάδες. Παρόλο που οι ατάκες του Χάνιμπαλ περί κιάντι, φάβας και φθηνών παπουτσιών είναι αυτές που μνημονεύονται πιο συχνά, χωρίς την Κλαρίς Στάρλινγκ της Jodie Foster δεν θα είχε σίγουρα υπάρξει η agent Σκάλι στο «X-Files», ούτε θα είχε κάνει καριέρα η Ashley Judd στα 90s με αντίστοιχες ηρωίδες, δυναμικές και ευάλωτες συνάμα. Η παρακαταθήκη της «Σιωπής των Αμνών» φτάνει και στο σήμερα σε κάθε limited series του Netflix με θέμα τη δράση κάποιου γοητευτικού serial killer ή σε ατμοσφαιρικές τηλεοπτικές παραγωγές σαν το «Mindhunter».
Υπάρχει ωστόσο μια κηλίδα που αμαυρώνει την κληρονομιά του «Silence of the Lambs» αυτές τις τρεις δεκαετίες. Ο λόγος για τον Τζέιμ Γκαμπ (aka Buffalo Bill), τον κατά συρροή δολοφόνο που επιδίδεται στην εκδορά των θυμάτων του για να φτιάξει ένα γυναικείο «κοστούμι» για τον εαυτό του (ειρήσθω εν παρόδω, πριν λίγες ημέρες ανακοινώθηκε πως το σπίτι-κρησφύγετο του Μπάφαλο Μπιλ θα μετατραπεί σε μπουτίκ ξενοδοχείο). Όπως είδαμε πρόσφατα στο πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ «Disclosure» με θέμα την απεικόνιση των τρανς χαρακτήρων στο σινεμά και την τηλεόραση, δεν ήταν αυτή η πρώτη φορά που κάποιο άτομο με δυσφορία φύλου επιλεγόταν ως χαρακτήρας με δολοφονικές τάσεις. Στο «Psycho», το «Dressed to Kill», το «Sleepaway Camp» – που είχαν προηγηθεί – η queer ταυτότητα ταυτίζεται με τη φονική διαστροφή, όμως η ανάδειξη της «Σιωπής των Αμνών» στη συλλογική συνείδηση ως αδιαφιλονίκητου αριστουργήματος αποτέλεσε μεγάλο εμπόδιο στο να ακουστεί η κριτική της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.
Υπάρχουν φωνές που υπερασπίζονται την ταινία λέγοντας πως στο σενάριο δηλώνεται ξεκάθαρα ότι ο Μπάφαλο Μπιλ δεν είναι διεμφυλικός ή ότι η Κλαρίς ξεκαθαρίζει ότι δεν υπάρχει σύνδεση μεταξύ της δυσφορίας φύλου και φαινομένων άσκησης βίας, όμως όταν επιλέγεις να παρουσιάσεις ως εκπρόσωπο του απόλυτου κακού κάποιον που φοράει γυναικείες ρόμπες και κάνει tucking μπροστά στον καθρέφτη, ό,τι και να λένε οι άλλοι χαρακτήρες, δεν είναι παράλογο να σε κατηγορούν για τρανσφοβία. Πολλοί ισχυρίζονται βέβαια ότι έχουμε να κάνουμε με άλλη μια περίπτωση υπερβάλλουσας εφαρμογής των επιταγών της πολιτικής ορθότητας, χρησιμοποιώντας το επιχείρημα ότι σήμερα ένα τόσο καλό φιλμ δεν θα μπορούσε να γυριστεί. Όποιος ωστόσο θεωρεί ότι τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του Μπάφαλο Μπιλ είναι αυτά που αναγάγουν την ταινία σε κινηματογραφικό διαμάντι, μάλλον κάτι δεν έχει καταλάβει καλά, διότι η δύναμη και η αξία της «Σιωπής των Αμνών» οφείλονται περισσότερο στον τρόπο με τον οποίο έδειξε μια γυναίκα να πλοηγείται σε ένα ανδροκρατούμενο σύμπαν και στην αξέχαστη, πολυεπίπεδη σχέση της Κλαρίς και του Χάνιμπαλ. Σε τελική ανάλυση ο κόσμος προχωρά. Δεν πειράζει αν έχουν γίνει αστοχίες στο παρελθόν. Το ζήτημα είναι να τις συζητάμε ανοιχτά.
Διάβασε και αυτό:
Ο Notorious Β.Ι.G. έχει μια ιστορία να μας πει
